Điều quan trọng ẩn tàng trong phương pháp thở cơ bản của Vĩnh Xuân Nội gia

     Phương pháp thở cơ bản của Vĩnh Xuân Nội gia (VXNG) là một phương pháp thở quan trọng xuyên suốt trong quá trình tập luyện cũng như có thể nói là gắn bó suốt đời với các môn đồ VXNG. Với 40 năm tu tập và truyền dạy VXNG, tôi biết rất nhiều người trong đó có cả những học trò của tôi thường ít coi trọng phương pháp thở này. Thường cứ nghĩ phải tập luyện thở với những phương pháp khác, cầu kỳ hơn, mới có thể tiến xa được, giỏi được, khỏe được. Mặc dù tôi luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tập luyện thở cơ bản, và thường nói đến bản thân mình đến nay vẫn duy trì việc thở này là chính. Song tôi biết với những điều mọi người hỏi tôi, tôi hiểu rằng, họ vẫn nghĩ thở thế này quá đơn giản, nên thiếu lòng tin và chưa đặt tâm vào tập luyện theo.

     Trong bài viết này, tôi xin chia sẻ cùng mọi người điều quan trọng ẩn tàng trong phương pháp thở cơ bản của Vĩnh Xuân Nội gia và hy vọng mọi người sẽ nhìn nhận đúng để nương theo đó tập luyện. Về kỹ thuật thở, tôi đã viết rõ trong cuốn “Dưỡng sinh Vĩnh Xuân Nội gia” cũng như trong một số bài viết trong trang web của võ đường và trong cuốn “Tuyển tập 10 năm những bài viết về Vĩnh Xuân, Vĩnh Xuân Nội gia và Võ đường Việt Nam Vĩnh Xuân Nội gia Quyền (2003 – 2013)” nên tôi không trình bầy lại ở đây.

     Hàng nghìn năm trước đây, con người đã tìm ra quy luật âm – dương chi phối mọi hoạt động trong tự nhiên và con người. Âm dương cân bằng trong thiên nhiên, thiên nhiên được mưa thuận, gió hòa, bốn mùa nối tiếp nhau tốt tươi, thông thuận, đúng quy luật; âm dương trong con người được cân bằng, con người được khỏe mạnh, tinh thần sảng khoái, minh mẫn, bệnh tật khó xâm nhập, cơ thể tự điều chỉnh tốt lành. Khi âm dương mất cân bằng, sẽ làm cho thiên nhiên biến đổi khắc nghiệt, con người thì ốm đau, bệnh tật, suy giảm cả về mặt tinh thần. Gọi là cân bằng, nhưng thực tế âm dương chuyển động không ngừng, không bao giờ ở vị trí cân bằng “chết” (tức là cân bằng hoàn toàn như hai nửa của một hình tròn) mà luôn biến hóa để phát sinh, phát triển cũng như tiêu vong (xem biểu tượng âm dương ta thấy rõ nhất). Trong đời sống, những hoạt động của con người luôn làm cho âm dương trong con người chuyển động, gây ra sự mất cân bằng âm dương. Vì vậy việc lấy lại sự cân bằng âm dương trong con người là rất cần thiết để duy trì cho con người sức khỏe, sự minh trí. Trong hàng nghìn năm qua, các bậc tiền nhân đã dầy công tìm ra những phương pháp, những phương thuốc để giúp cho âm dương con người được quân bình, giúp cho con người khỏe mạnh, chiến thắng và đầy lùi bệnh tật, trường thọ. Một trong rất nhiều phương pháp mà con người tìm ra để giúp cân bằng âm dương trong con người, chính là thông qua hơi thở. Thông qua hơi thở, con người lấy lại sự cân bằng âm dương trong cơ thể, qua đó có thể làm chủ tâm thể của mình, và cao hơn giúp cho người tu hành có thể đạt tới sự giải thoát.

     Tùy theo mục đích khác nhau, các bậc tiền nhân đã tìm ra rất nhiều phương pháp thở khác nhau: như thở hai kỳ (thở vào và ra bằng nhau); thở ba kỳ, bốn kỳ (có thêm giai đoạn ngưng thở sau khi thở ra hoặc khi thở vào hoặc cả hai) với các nhịp thở bằng nhau hoặc lệch nhau; thở Tiểu chu Thiên, Thở Đại chu Thiên, thở trong xương (khí nhập cốt)… Trong rất nhiều phương pháp thở, phương pháp thở cơ bản của VXNG cũng giống như phương pháp thở hai kỳ của Yoga hay của khí công là phuơng pháp thở đơn giản mà hữu hiệu nhất trong việc giúp cân bằng âm dương trong con người. Bên cạnh đó để giúp cho hiệu quả hơn trong việc cân bằng âm dương trong cơ thể con người còn có phương pháp thở Tiểu Chu Thiên. Hình thức thở này là một phương pháp thở dẫn, cũng đòi hỏi cân bằng trong hai nhịp thở: thở ra và vào như thở hai kỳ. Trong bài viết này tôi xin phép không nói đến. Với việc thở vào (mang tính dương) và việc thở ra (mang tính âm) đều đặn, bằng nhau (về thời gian), âm dương trong con người (bị thiên lệch trong quá trình hoạt động) được tự điều chỉnh dần trong quá trình tập luyện thở để tiến tới sự cân bằng âm dương trong cơ thể. Thời gian tập luyện càng nhiều, thì khả năng cân bằng âm dương trong con người càng lớn. Với những người hành Thiền, việc tập luyện thở của họ là suốt ngày, trong mọi hoạt động (đi, đứng, nằm, ngồi, đều Thiền). Theo như Đức Phật đã dạy: “Này các Tỳ kheo, ta thường tu tập phương pháp quán niệm hơi thở này trong hầu hết thời gian của ta. Và nhờ sống trong tu tập phương pháp này mà thân thể và đôi mắt ta không hề mệt nhọc; nhờ kết quả ấy mà tâm ta giải thoát các lậu hoặc”. Với phương pháp thở này ( thở hai kỳ), với sự tập luyện liên tục, những người tu Thiền, họ có thể đi xa hơn, tiến tới làm chủ Lục giác của mình. Và đây chính là cảnh giới của “Sơ Thiền”. Đức Phật đã chỉ ra: “Những người đã đạt được sơ thiền ở một mức độ nào đó sẽ được tái sinh cộng trú với chư Thiên ở cõi trời Phạm thiên. Và ngay cả sự tu tập định cận hành cũng dẫn đến sự tái sinh tốt đẹp hơn trong những thiện thú thuộc dục giới.”. Cũng đúng như Thiền sư Ajahn Chah (1918-1992) là một vị cao tăng Thái Lan nổi tiếng về pháp Thiền thuộc Phật giáo Nguyên Thủy đã giảng : “…thực tập chánh niệm về hơi thở có thể được xem là nền tảng cho sự phát triển giới, định, huệ. Ba pháp tu này phụ thuộc chặt chẽ với nhau như thế đó.

     Với đôi điều trao đổi ở trên về lợi ích rất lớn của việc tập luyện theo phương pháp thở cơ bản của VXNG nói riêng cũng như phương pháp thở hai kỳ của Yoga hay của khí công nói chung, tôi hy vọng được mọi người cùng đồng hiểu những điều tôi đã chia sẻ ở trên.

     Rất mong các bậc cao minh lượng thứ cho những gì còn khiếm khuyết trong những trao đổi của tôi.

     Chân thành cảm ơn mọi người đã đọc bài viết này.

Hà Nội ngày 10 tháng 5 năm 2016

                                                                                                                  Võ sư Nguyễn Ngọc Nội